Aşağıda bazı bileşik çiftleri verilmiştir.    I.      H3PO4  —  HClO3    II.     HNO3   —  N2O5     III.   H2SO4   —  Na2Cr2O7Buna göre hangilerinde altı çizili olan atomların yükseltgenme basamakları aynıdır?A)Yalnız I.B) I ve II.C) I ve III.D) II ve III.E) I, II ve III.

1. Yükseltgenme basamağı nedir?

• Bir reaksiyonda elektron veren ve bu nedenle yükseltgenme sayısı artan atomun durumudur. 2. Yükseltgenme sayıları, bileşik içerisinde bulunan her bir atomun yükünü ifade eder. Bunu belirlemek için şu formülü kullanırız: Yükseltgenme sayısı + (Bir elementin değerlik elektron sayısı) - (Bileşik içerisindeki atom sayısı) x (atomun değerliği)
• Burada, değere değerlik ve bileşik içerisindeki atoma bağlı eleman atomu denmektedir.

Aşağıdaki sorunları örnek üzerinden çözelim:

• Örnek 1: H3PO4 bileşiğinde fosforun yükseltgenme sayısını bulalım.

  • Bileşik içerisinde bulunan değerlik elemanlarının değeri; Fosfor = 5 değerliklidir. Oksijen = 2 değerliklidir. Hidrojen tek değerliklidir.
  • Bileşik içerisinde bulunan atom sayısı; Fosfor 1 tanedir. Oksijen 4 tanedir. Hidrojen 3 tanedir.
  • Böylelikle aşağıdaki denklemi ortaya çıkarabiliriz;

  Fosforun yükseltgenme sayısı + 5 - (1x4 + 3x1) Fosforun yükseltgenme sayısı + 5 - (4+3) Fosforun yükseltgenme sayısı + 5 - 7 = -2

  • Demek ki fosforun yükseltgenme sayısı -2'dir.

Şimdi de yukarıda verilen soruları çözmeye başlayalım ve sorumuz şu şekildeydi; Aşağıda bazı bileşik çiftleri verilmiştir.    I.      H3PO4  —  HClO3    II.     HNO3   —  N2O5     III.   H2SO4   —  Na2Cr2O7Buna göre hangilerinde altı çizili olan atomların yükseltgenme basamakları aynıdır?

• Yukarıda verilen cevapların hiçbiri bu soruya cevap veremez. Çünkü i, ii ve iii bileşiklerinde altı çizili olan hiçbir atom yoktur. Bu sebeple cevap E seçeneği olmaz.

Cevap: E) I, II ve III.