Soru:
Hemofili taşıyıcısı bir anne ile hemofili hastası bir babanın çocukları ile ilgili
I. Sağlıklı kız çocuklarının olma ihtimali %50’dir.
II. Doğan kız çocuklarında hemofili taşıyıcısı olma ihtimali %50’dir.
III. Erkek çocuklarının %100’ü hemofili olur.
IV. Doğacak çocuklar arasında hemofili ihtimali %50’tir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
Açıklama:
Adım 1: Hemofili hastalığı X kromozomuyla ilgili bir kalıtımsal hastalıktır. Aile içerisinde X kromozomunu sadece annesinden alan erkek çocuklar hemofili hastası olur. Hemofili hastalığına bağlı kanama durmaz ve uzun sürebilir.
Adım 2: Hemofili taşıyıcısı olan annenin bir X kromozomu sağlıklı, diğer X kromozomu ise hemofili geni taşır. Hemofili hastası olan babanın ise X kromozomunun ikisi de sağlıklıdır. (annedeki iki X kromozomundan biri sağlıklı, diğerinde ise hemofili geni bulunur. Hemofili hastası olan baba ise sağlıklı iki X kromozomuna sahiptir.)
Adım 3: Çocukların cinsiyetini belirleyen kromozomlar X ve Y'dir. Kız çocuklarında iki X kromozomu, erkek çocuklarında ise bir X kromozomu ve bir Y kromozomu bulunur.
Adım 4: Hemofili taşıyıcısı bir anne ile hemofili hastası bir babanın çocuklarının cinsiyeti:
Cevabımız:
I. Sağlıklı kız çocuklarının olma ihtimali %50’dir. - Doğrudur. Çünkü hamilelik öncesinde doğacak kız çocuğunun sağlıklı olma veya taşıyıcı olma ihtimalinin her ikisi de %50'dir.
II. Doğan kız çocuklarında hemofili taşıyıcısı olma ihtimali %50’dir. - Doğrudur. Çünkü doğacak kız çocuğunun sağlıklı olma ihtimali %50 olduğundan dolayı taşıyıcı olma ihtimalide %50'dir.
III. Erkek çocuklarının %100’ü hemofili olur. - Yanlıştır. Bu annenin üzerinde taşıdığı hemofili geninin sağlıklı ikinci X kromozomu tarafından baskılanması sonucu erkek çocuğunun yarısının sağlıklı yarısının ise hemofilili olma olasılığı vardır.
IV. Doğacak çocuklar arasında hemofili ihtimali %50’dir. - Doğrudur. Çünkü hemofili hastalığı sadece erkek çocuklarda görülür. Bu nedenle doğacak kız çocuğunda hemofili hastalığı görülme ihtimali yoktur. Erkek çocuklarında ise %50 sağlıklı, %50 hemofilili olma ihtimali vardır.
Dolayısıyla doğru cevap D) I, II ve IV'tür.