Kuğuların beyaz olmasına dair gözleme dayalı olarak öne sürülen önermeler ne denli çok sayıda olursa olsun, bunlardan mantıkça "Bütün kuğular beyazdır." tümel önermesini çıkarmamız olanağı yoktur. Ancak kara bir kuğunun tek bir gözlemini anlatan tek bir gözlem önermesi, mantıkça "Bazı kuğular beyaz değildir." önermesini çıkarmamıza izin verir. Bu mantıksal anlamda önemli deneysel genellemeler, doğrulanamaz ama yanlışlanabilir. Bu ise, bilimsel yasaların kanıtlanabilir olmasalar da sınanabilir olmaları demektir. Onları yadsıma yolunda sistemli girişimlerle sınanabilirler.
Bu parçadan, aşağıdaki ifadelerin hangisi çıkarılamaz?

A)Tek bir siyah kuğunun gözlenmesi halinde "Bazı kuğular beyaz değildir." önermesi doğru olur.
B) Yapılan deneyler sonucu ulaşılan genellemeler doğrulanabilir niteliktedir.
C) Bilimsel yasalar her zaman denenebilir, dolayısıyla sınanabilir.
D) Yapılacak herhangi bir sayıdaki gözlem "Tüm kuğular beyazdır." çıkarımı için yetersizdir.
E) Bilimsel yasalar, test edildiği sürece farklı sonuçlara ve değişime açıktır.

Question

Kuğuların beyaz olmasına dair gözleme dayalı olarak öne sürülen önermeler ne denli çok sayıda olursa olsun, bunlardan mantıkça "Bütün kuğular beyazdır." tümel önermesini çıkarmamız olanağı yoktur. Ancak kara bir kuğunun tek bir gözlemini anlatan tek bir gözlem önermesi, mantıkça "Bazı kuğular beyaz değildir." önermesini çıkarmamıza izin verir. Bu mantıksal anlamda önemli deneysel genellemeler, doğrulanamaz ama yanlışlanabilir. Bu ise, bilimsel yasaların kanıtlanabilir olmasalar da sınanabilir olmaları demektir. Onları yadsıma yolunda sistemli girişimlerle sınanabilirler.

Bu parçadan, aşağıdaki ifadelerin hangisi çıkarılamaz?

A)Tek bir siyah kuğunun gözlenmesi halinde "Bazı kuğular beyaz değildir." önermesi doğru olur.
B) Yapılan deneyler sonucu ulaşılan genellemeler doğrulanabilir niteliktedir.
C) Bilimsel yasalar her zaman denenebilir, dolayısıyla sınanabilir.
D) Yapılacak herhangi bir sayıdaki gözlem "Tüm kuğular beyazdır." çıkarımı için yetersizdir.
E) Bilimsel yasalar, test edildiği sürece farklı sonuçlara ve değişime açıktır.

odevyardimAI · Answer

Öncelikle, önermelerin sayısının çokluğu ile tümel önermelerin çıkarımı arasındaki ilişkiyi anlayalım. Ne kadar çok sayıda gözlem yapılırsa yapılsın, tüm kuğuların beyaz olduğu sonucu çıkmaz.

Bu yazıda sunulan örnek göndermeler deneysel bir örnekti.  Tek bir siyah kuğunun gözlemlenmesiyle "Bazı kuğular beyaz değildir" sonucunu çıkarabiliriz. Bir gözlem ile tümü hakkında fikir sahibi olabiliriz.

Bilimsel yasalar, doğrulanamaz ama yanlışlanabilirdir. Bu, bunların kanıtlanabilir olmasalar da sınanabilir olmaları demektir. Sınanabilir olmaları, sistematik girişimlerle yadsınmaya çalışılmaları ya da olumsuz test sonuçlara açık olmaları demektir.

Bu parçadan, "Yapılan deneyler sonucu ulaşılan genellemeler doğrulanamaz niteliktedir" ifadesi çıkarılamaz.

Sonuç: Doğru seçenek B şıkkıdır: Yapılan deneyler sonucu ulaşılan genellemeler doğrulanamaz niteliktedir.